Choroba morska – co to jest i jak się przed nią uchronić?

Choroba morska to jedno z najczęściej spotykanych schorzeń występujących podczas podróży wodnych. Wbrew pozorom nie dotyka tylko osób, które rzadko mają kontakt z wodą. Może dotknąć każdego – od amatorów po zawodowych żeglarzy. Warto dowiedzieć się, co dokładnie jest jej przyczyną i jakie są skuteczne sposoby zapobiegania jej objawom.

Czym jest choroba morska?

Choroba morska to forma kinetozy, czyli schorzenia spowodowanego przez ruch. Powstaje ona, gdy ciało jest narażone na ruchy, które są odbierane przez wzrok, błędnik w uchu wewnętrznym oraz receptory dotykowe i proprioceptywne (odpowiedzialne za poczucie pozycji ciała w przestrzeni). Podczas podróży morskiej fale i nieustanny ruch jednostki wodnej powodują konflikt pomiędzy tym, co odbiera wzrok, a tym, co rejestruje błędnik. Mózg nie jest w stanie dostosować się do tych sprzecznych informacji, co prowadzi do objawów choroby morskiej.

Objawy choroby morskiej

Objawy choroby morskiej mogą różnić się u poszczególnych osób, jednak najczęściej obejmują:

• nudności i wymioty,
• zawroty głowy,
• poczucie ogólnego dyskomfortu,
• pocenie się,
• osłabienie,
• bladość skóry,
• czasem także bóle głowy.

W przypadku dłuższego przebywania na wodzie objawy te mogą się nasilać, a u niektórych osób trwać nawet kilka dni po powrocie na ląd.

Kto jest najbardziej podatny na chorobę morską?

Choroba morska może dotknąć każdego, choć niektóre grupy są bardziej narażone na jej wystąpienie. Do osób najbardziej podatnych na tę przypadłość należą:

• osoby podróżujące po raz pierwszy,
• osoby z problemami z błędnikiem,
• dzieci powyżej 2. roku życia (najmłodsze dzieci są zwykle mniej podatne),
• osoby cierpiące na migreny,
• osoby z zaburzeniami lękowymi.

Warto również dodać, że zmęczenie, stres i spożycie alkoholu mogą nasilać objawy choroby morskiej.

Jak zapobiegać chorobie morskiej?

Zapobieganie chorobie morskiej nie zawsze jest łatwe, ale istnieje kilka skutecznych sposobów, które mogą pomóc zminimalizować ryzyko jej wystąpienia.

1. Przygotowanie organizmu przed podróżą

Dobrze jest odpowiednio przygotować się do podróży na wodzie. Przed wypłynięciem warto zadbać o dobry sen oraz unikać ciężkostrawnych posiłków. Obciążony żołądek może potęgować uczucie dyskomfortu. Unikaj również spożywania alkoholu i kofeiny przed rejsami – substancje te mogą wpłynąć negatywnie na błędnik i zwiększyć ryzyko wystąpienia objawów.

2. Wybór odpowiedniego miejsca na statku

Jeśli masz możliwość wyboru miejsca na statku, zdecyduj się na miejsce w środku jednostki wodnej, najlepiej na dolnym pokładzie. Jest to punkt, gdzie ruch jest najmniej odczuwalny. Można również wybrać miejsce na otwartym pokładzie, gdzie dostęp do świeżego powietrza i możliwość obserwowania horyzontu pomagają stabilizować percepcję i zmniejszają ryzyko pojawienia się objawów.

3. Skupienie wzroku na horyzoncie

Obserwowanie linii horyzontu to sprawdzona metoda pomagająca utrzymać równowagę pomiędzy tym, co widzą oczy, a informacjami odbieranymi przez błędnik. Dzięki temu mózg otrzymuje bardziej spójne sygnały, co może znacznie ograniczyć objawy choroby morskiej.

4. Oddychanie i techniki relaksacyjne

Techniki oddechowe oraz ćwiczenia relaksacyjne mogą być bardzo skuteczne w redukcji objawów choroby morskiej. Powolne, głębokie oddychanie pomaga w uspokojeniu ciała i zredukowaniu uczucia niepokoju. Unikanie nagłych ruchów głową i relaksacja mogą również zminimalizować wpływ ruchu wody na organizm.

5. Stosowanie opasek na nadgarstki

Specjalne opaski na nadgarstki, które wywierają lekki ucisk na punkt akupresurowy na nadgarstku, mogą być skuteczne w zapobieganiu nudnościom. Akupresura wpływa na układ nerwowy, co pomaga złagodzić objawy choroby morskiej. Opaski są stosunkowo niedrogie i mogą być dobrą alternatywą dla osób, które nie chcą lub nie mogą stosować leków.

6. Stosowanie środków farmakologicznych

Jeśli naturalne metody zawodzą, można rozważyć stosowanie leków. Dostępne są preparaty bez recepty, takie jak dimenhydrynat, które działają na układ równowagi i zmniejszają uczucie nudności. Warto jednak pamiętać, że leki te mogą powodować senność i inne skutki uboczne, dlatego najlepiej stosować je zgodnie z zaleceniami lekarza.

7. Unikanie czytania i patrzenia na bliskie obiekty

Czytanie, używanie telefonu czy patrzenie na bliskie przedmioty podczas podróży morskiej mogą nasilać objawy choroby morskiej. W takich momentach wzrok koncentruje się na jednym punkcie, a błędnik odbiera sprzeczne sygnały związane z ruchem, co prowadzi do dezorientacji. Lepiej skupić wzrok na odległych obiektach, co pomaga mózgowi lepiej radzić sobie z sygnałami równowagi.

Co robić, gdy pojawią się objawy?

Jeśli mimo zastosowania metod zapobiegawczych pojawią się objawy choroby morskiej, można spróbować kilku technik łagodzących ich nasilenie.

1. Zostań na świeżym powietrzu

Przebywanie na otwartym pokładzie i dostarczenie sobie świeżego powietrza może pomóc zmniejszyć uczucie nudności. Staraj się oddychać spokojnie, głęboko i unikać gwałtownych ruchów.

2. Połóż się lub oprzyj głowę

Pozycja leżąca lub półleżąca może pomóc w stabilizacji organizmu. Jeśli nie masz możliwości położyć się, oprzyj głowę na czymś stabilnym. Utrzymanie stabilnej pozycji i unikanie ruchu może złagodzić objawy choroby morskiej.

3. Picie niewielkich ilości wody

Nawodnienie jest kluczowe podczas podróży morskich. Picie małych ilości wody, najlepiej chłodnej, może złagodzić uczucie dyskomfortu. Unikaj jednak nadmiernego picia na raz, by nie obciążać żołądka.

Czy choroba morska mija z czasem?

Wiele osób z czasem przyzwyczaja się do ruchu na wodzie i objawy choroby morskiej stopniowo mijają. Dla niektórych wystarczy kilka godzin, inni potrzebują kilku dni. Przy regularnych podróżach morskich organizm stopniowo przystosowuje się do nowych warunków, co może skutecznie ograniczyć pojawianie się objawów w przyszłości.

Choroba morska może być uciążliwa, ale istnieje wiele sposobów, które pomagają jej zapobiegać lub łagodzić jej objawy. Przygotowanie organizmu, unikanie obciążenia żołądka, stosowanie technik relaksacyjnych oraz korzystanie z opasek akupresurowych czy leków – to tylko niektóre ze sprawdzonych metod, które mogą pomóc. Warto wypróbować różne strategie, aby znaleźć rozwiązanie najlepiej odpowiadające na własne potrzeby.